Rybitwa białowąsa
Chlidonias hybrida
Populacja: bardzo nieliczna
Środowisko występowania: stawy rybne, płytkie zbiorniki wodne,
Pożywienie: owady (głównie ważki, larwy), płazy, niewielkie ryby
Gdzie spotkasz na Opolszczyźnie: Zbiornik Turawa, Zbiornik Otmuchowski
kolona rybitwy białowąsej, dokumentacja RDOŚ Opole
Rybitwa białowąsa w Polsce najczęściej widywana jest na przelotach, chociaż w ostatnich latach jest nielicznie lęgowa. Gniazda zakładane są kolonijnie w pobliżu szuwarów, roślinności przy zbiornikach wodnych, lub nawet na liściach roślinności pływającej, jednakże w bliskości do otwartych luster wody. W Polsce rybitwy białowąse gniazdują w bardzo małych i nielicznych koloniach. Z wyglądu przypomina rybitwę rzeczną, od której jest jednak mniejsza. Poza czarną czapeczką i białym policzkiem rybitwa tego gatunku posiada ciemnoszare pióra ciała. Białe policzki przy ciemnoczerwonym dziobie faktycznie wyglądają niczym „białe wąsy”. Tak jak inne rybitwy cechuje ją wyjątkowa taktyka zdobywania pokarmu: kilkukrotne loty nad taflą wody, zwroty, aktywne polowanie na latające owady, lub czasem przecinanie wody dziobem i zdobywanie mniejszych ryb.
Ptaki tego gatunku są migrantami dalekodystansowymi i co ciekawe, część ptaków (populacje zachodnioeuropejskie) zimuje w Afryce Zachodniej, a ptaki z populacji wschodnioeuropejskich zimują w dolinie Nilu i w Afryce południowo-wschodniej. Migracja wiosenna, na lęgowiska, zaczyna się w marcu lub kwietniu co umożliwia przystąpienie do lęgów w maju. Zazwyczaj rodzice wychowują 3 pisklęta, które uzyskują pełną samodzielność po ok. 6 tygodniach od wyklucia. Przez pierwsze 3 tygodnie pisklęta zostają w gnieździe pod pełną opieką rodziców. Zaś od momentu uzyskania zdolności lotu, przez kolejne 2-3 tygodnie są dokarmiane przez rodziców poza gniazdem. Podczas wiosennego przelotu rybitwy białowąse są bardziej widoczne niż podczas jesiennej migracji. Związane to jest prawdopodobnie z faktem iż wiosenna migracja odbywa się w krótszym czasie niż trwająca kilka miesięcy migracja jesienna podczas której ptaki są bardziej „rozproszone”.
Rybitwa białowąsa to gatunek podlegający ścisłej ochronie gatunkowej. Populacja w skali europejskiej ma status zagrożonej. Ptaki te sukcesywnie znajdują coraz więcej odpowiednich siedlisk w Europie Środkowej (stawy, renaturyzacja rzek). Głównym zagrożeniem dla populacji rybitwy białowąsej jest utrata siedlisk (najczęściej wynikająca z osuszania terenów podmokłych, zasypywania starorzeczy). Jednym z czynników, dla których rybitwy białowąse chętnie korzystają z dostępnych siedlisk wodnych jest występowanie roślinności wodnej (w tym pływającej). Ze względu na swoją izolację dostęp dla ewentualnych drapieżników jest mocno ograniczony, a porastająca wysepkę roślinność zapewnia miejsca gniazdowania.
Czy wiesz, że…?
… występowanie rybitw białowąsych jest bardzo efemeryczne. Ich zasięg występowania jest nieliniowy, a bardziej punktowy. Co ciekawe kolonie mogą być zmieniane i tak jednego roku być obecne w jednym miejscu, a kolejnego w innym.
Autor: Ewa Poślińska
gniazdo rybitwy białowąsej, dokumentacja RDOŚ Opole
Bibliografia:
1. Svensson, L., Mullarney, K., Zetterström, D., Grant, P. J., Graszka-Petrykowski, D., i Stawarczyk, T. (2012). Ptaki Europy i obszaru Śródziemnomorskiego: przewodnik Collinsa. „Multico” Oficyna Wydawnicza, Warszawa, s. 84-85.
2. Kruszewicz, A. (2010). Ptaki Polski: encyklopedia ilustrowana. „Multico” Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
3. Gromadzki, M. (red.) 2004. Ptaki. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. Ministerstwo Środowiska, Warszawa. Tom 7, cz. I, s. 217-221.
4. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. poz. 2183 z późn. zm.).
Wersja XML